صنعت فولاد در حال خروج از دوران تاریک رکود است

گروه تولید: اوضاع برای صنعت فولاد رو به بهبود است، اما چون کارخانه‌های فولادسازی بتدریج از خواب دوران تاریک رکود بیدار می‌شوند، با دنیای جدیدی مواجه شده‌اند.

پایگاه اطلاع رسانی بازار های مالی ایران(ایستا نیوز) در گزارشی در این باره آورده است: زمانی‌که مدیران ارشد این صنعت در نشست سالانه انجمن بین‌المللی فولاد در توکیو حضور داشتند نسبت به آینده صنعت خوشبین و امیدوار بودند. براساس اکثر پیش‌بینی‌های اخیر، آنها دلایل خوبی را ارایه دادند.در چشم‌انداز کوتاه‌مدت خود انجمن ضمن تجدیدنظر در پیش‌بینی قبلی تقاضای آن را افزایش داده و گزارش کرده بود که در حال حاضر تقاضای مصرف‌کنندگان رو به افزایش گذاشته و بالاتر از پیش‌بینی‌های گذشته است. مدیرعامل شرکت تکنیت و قائم‌مقام رئیس هیات مدیره انجمن بین‌المللی فولاد پائولو دوکا اظهار داشت: نرخ رشد در صنعت فولاد به لطف بهبود سریع‌تر در بازار کشورهای صنعتی و بهبود سریع‌تر از انتظار در بازارهای هند و نوظهور، بالاتر از پیش‌بینی‌های قبلی است. مدیرعامل شرکت ترنیوم می‌گوید: وضع کنونی بازار بیانگر بهبودی مستمر و پایدار در بازار است و طبق پیش‌بینی‌های کنونی، هیچ‌گونه رکودی در آینده نیز مشهود نیست و نگرانی برخی از دست‌اندرکاران بازار هم بیهوده است.

اما هنوز دلایل معقولی برای فولادسازان وجود دارد که محتاطانه عمل کنند .آمار و ارقام انجمن آنچنان فوق‌العاده و مثبت نیست که صنعت بتواند براحتی نگرانی مربوطه را کاملا نادیده بگیرد. نرخ رشد چین رو به کندی است و کوشش‌های پکن برای کنترل بازار مستغلات مورد سرزنش قرار گرفته و با تمرکز بیشتر روی ادغام کارخانه‌ها این احتمال وجود دارد که رشد تولید فولاد خام نیز کاهش پیدا کند. کنار گذاشتن قطعی چین اگر غیرممکن نباشد، و احتمال آن وجود ندارد اما نفوذ این کشور روی بازارهای جهانی فولاد کمتر خواهد شد. این حقیقت تلخی است که در آن سوی پیش‌بینی‌های انجمن نهفته است. تقاضا ممکن است افزایش پیدا کند، اما زمانی‌که به حالت عادی برگردد چهره کاملا متفاوتی خواهد داشت. لاکشمی میتال رئیس هیات مدیره و مدیرعامل آرسلورمیتال می‌گوید: راهی که در پیش رو داریم بسیار ناهموار است و حتی اگر تقاضا به سطح قبل از بحران در سال 2010 برسد، موقعیت و چهره جغرافیایی بسیار متفاوتی دارد، این وضعیت برای فولادسازان بزرگ مشکلاتی را ایجاد می‌کند، تقاضای فولاد در کشورهای صنعتی در سال 2011 کمتر از قبل از بحران خواهد بود. تاکنون دلیل اصلی بهبود عمدتا مربوط به سیکل موجودی انبارها و بسته‌های تشویقی دولت‌ها بوده که اثرات آن در حال محو شدن است، اما هنوز مشخص نیست که آیا هزینه‌های مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها افزایش پیدا کرده و بشدت به رشد آن افزوده است یا خیر. شاخص‌های اخیر اقتصادی علائم مختلفی را نشان می‌دهند که باید بدقت اوضاع را در اوایل سال آینده تحت نظر داشت. در حال حاضر، اوضاع بازار فقط به عرضه و تقاضا بستگی ندارد بلکه مسائل دیگری نیز دخیل هستند، بعنوان مثال دلار ضعیف نقش تاثیرگذاری را روی تجارت جهانی داشته است. رئیس لابی صنعت فولاد اروپا در صورتی‌که ارزش برابری یورو به بیش از 45/1 دلار برسد دچار مشکل خواهد شد. در اوایل نوامبر یورو به این سطح رسید با توجه به اینکه تقاضا در حال حاضر در اروپا نسبتا پایین است، کارخانه‌های اروپایی در صورت بحران جدی دیگری با سختی مواجه خواهند شد. بعضی از تحلیلگران معتقدند که آنها هنوز با آخرین بحران دست و پنجه نرم می‌کنند .در ژاپن 28 کوره‌بلند وجود دارد که چندین کوره آن در جهان بزرگ‌ترین هستند. صنعت فولاد ژاپن نیز تحت فشار قرار دارد. قدرت ین باعث نمی‌شود که فولادسازان چندان مستقیما آسیب جدی ببینند، چون اثرات افزایش ارزش برابری ین روی صادرات فولاد با هزینه واردات مواد اولیه کارخانه‌ها جبران می‌شود، اما مشتریان اصلی در بخش تولید مجبور شده‌اند که کارخانه‌‌های خود را به خارج انتقال دهند. در حال حاضر، کارخانه‌های نیپون استیل و شرکت فولاد JFE ژاپن مجبور شده‌اند که این‌گونه عمل کنند، اما این کار آسانی نیست. مدیرعامل شرکت فولاد جی اف یی ژاپن می‌گوید: برای شرکت‌های مونتاژ و کارخانه‌های خودروسازی بسیار آسان است که کارخانه‌های خود را انتقال دهند، اما این‌کار برای فولادسازان سخت است که تجهیزات یا کارخانه‌های خود را به خارج از ژاپن انتقال دهند. مدیرعامل مذکور اضافه کرد که شرکت‌ها در حال ساخت کارخانه‌های جدیدی در سایر مناطق آسیا و دیگر کشورها هستند، بنابراین ما صادرات خود را به این کارخانه‌های انتقال یافته افزایش خواهیم داد. به همین دلیل است که به فعالیت خود ادامه می‌دهیم ـ بازار داخلی رو به افول است پس برای ادامه حیات باید صادرات بیشتری داشته باشیم، بنابراین مشکلات مربوط به وابستگی بیشتر به صادرات بسرعت ناپدید می‌شود آلکسی مورداشف مدیرعامل بزرگ‌ترین فولادسازی روسیه (سوراشتال) در نشست سران فولاد روسیه در مسکو اظهار داشت: بحران در جهان هنوز وجود دارد و ما باید مدتی با آن زندگی کنیم. چه مصرف ظاهری فولاد افزایش داشته باشد و چه نداشته باشد و شاخص‌های اقتصادی نشان دهند که صنعت واقعا رو به رشد است، باید منتظر ماند و دید که واقعیت چیست، اما واضح است که فولادسازان در اروپای‌غربی، آمریکای‌شمالی و دیگر مناطق صنعتی قادر نخواهند بود که به عقب برگشته و همانند یا هم‌سطح قبل از بحران یا طبق همان شرایط از کارخانه‌های خود بهره‌برداری کنند. رقابت واقعی یا جدید براساس هزینه تولید هر تن است که برنده یا برندگانی حداقل دیگر ندارد. تحلیل گران در نیویورک می‌گفتند که نوسانات قیمت فولاد دقیقا همسو با نوسانات قیمت سهام فولاد بوده است عدم اطمینان و سردرگمی در قیمت‌گذاری فولاد از ارزش‌گذاری پایین در صنعت فولاد نشأت می‌گیرد. کارشناسان معتقدند که قیمت‌گذاری سهام در صنعت فولاد از اوج آن از ابتدای بهار آغاز شده که اکثرا دیگر ارزش‌های واقعی شرکت‌های مربوطه را نشان نمی‌دهد. در حقیقت مشکلات ساختاری جدی در صنعت جهانی فولاد وجود دارد که در سال 2010 این مشکلات وخیم‌تر شد. مدیرعامل یو اس استیل در اواسط سال 2010 اعلام کرد که امروزه عامل موثر بر حرکت و میزان بازگشت سرمایه یا سودآوری در صنعت فولاد صنعت مواد اولیه است. در سال 2010 قراردادهای توافق شده پایه سالانه سنگ‌آهن دوباره به کنار رفت و عصر جدید قراردادهای کوتاه‌مدت قیمت‌گذاری بر مبنای شاخص و تغییرات در نحوه معاملات در شرکت‌های متفاوت را مژده داد میتال می‌گوید: تولید سنگ‌آهن چین نتوانسته خود را با تولید فولاد هماهنگ کند، در نتیجه در سال 2009 این کشور بیشترین واردات سنگ‌آهن را داشته و قیمت‌های نقد سیر صعودی به خود گرفته و شرکت‌های معدنی از این فرصت استفاده کرده و به سمت قیمت‌های فصلی حرکت کردند. میتال اضافه کرد که این تغییر و تحول در قیمت‌گذاری مواد اولیه موجب نوسانات بیشتر قیمت‌ها و سوداگری بیشتر در بازار خواهد شد و بنابراین برای فولادسازان پیشنهاد یا عقد قراردادهای بلندمدت با مشتریان‌شان مشکل‌تر خواهد شد. فولادسازان می‌گویند این فقط درباره قیمت‌گذاری پایدار نیست. تمرکز در بازار دریایی سنگ‌آهن که فقط در اختیار سه شرکت بزرگ قرار دارد، بدین معنی است که ضعف فولاد توان و قدرت چانه‌زنی کافی را نخواهد داشت. مدیرعامل شرکت یواس استیل می‌گوید: صنعت همواره به‌خاطر فولاد ارزش خود را از دست می‌دهد. اگر قرار است ما بازار منطقی فروشندگان مواد اولیه را تامین کرده و بخش‌های مصرف‌کننده فولاد نیز سود خوبی با مصرف محصولات ما بدست آورند پس باید مجددا جایگاه خود را در زنجیره ارزشی تعریف کرده و آن را بدست آوریم. این کار سختی خواهد بود و ضمنا بعضی از فولادسازان شاید با راه بسیار سختی مواجه شوند. اوایل سال 2010 تیسن کروپ اعلام کرد: می‌خواهد افزایش هزینه‌های مواد اولیه را بپذیرد یعنی با مشتریان خود که قبلا به آنها قراردادهای بلندمدت‌تر پیشنهاد می‌کرد، قراردادهای جدید را با سیستم جدید فصلی امضا کند. شرکت‌های آرسلورمیتال و بعضی از شرکت‌های بزرگ نیز مطمئنا می‌خواهند این کار را انجام دهند، اما شرکت‌های بزرگ مصرف‌کننده فولاد نیز از این تغییرات و سیاست‌ها نگران هستند. تقاضای مصرف‌کنندگان برای کالاهای صنعتی هنوز خوب نیست، در حالی‌که سرمایه‌گذاری در بخش ساختمانی و توسعه امور زیربنایی، مصرف‌کنندگان مهم دیگر فولاد هستند که هنوز از شرایط عادی خود بسیار فاصله گرفته‌اند. کارخانه‌ها فقط نمی‌توانند نوسانات بیشتر قیمت‌گذاری سنگ‌آهن را انتقال دهند، اما این کار جایگاه آنها را در زنجیره عرضه مخدوش کرده و در نهایت می‌تواند مصرف‌کنندگان را تشویق کند که به جای فولاد از دیگر مواد جایگزین در مواردی استفاده کنند. مدیرعامل جی اف یی ژاپن می‌گوید: من نگران هزینه فولاد بعنوان یک فلز پایه هستم. مزیت فولاد استحکام، شکل‌پذیری و نیز هزینه آن است، جایگزینی برای صنعت فولاد خبر بدی است که برای کل اقتصاد نیز خوشایند نیست. مدیرعامل یواس استیل اضافه می‌کند تولید صنعتی ایجاد ثروت می‌کند که نیازمند تحقیق است .فولاد برای پایداری زیربنای جهان ما ضروری است .سرمایه‌گذاران در حال حاضر با تامین مواد اولیه فولادسازان در جهت بهبود شرایط آنها گام برداشته‌اند. بخش خصوصی بدنبال شرکت‌هایی هستند که می‌خواهند ظرفیت‌های جدید معدنی خود را راه‌اندازی کنند، اما این جواب قانع‌کننده‌ای نیست. به گزارش معدن وتوسعه صنعت فولاد روسیه در حال حاضر بسیار یکپارچه و منسجم است .این صنعت تحت نظارت یا مدیریت چند گروه بزرگ قرار دارد مانند ایوارز که در سال 2009 میزان تولید فولاد خام آن به 28/15 میلیون تن رسید اکثر این کارخانه‌های فولادسازی معادن مواد اولیه اختصاصی دارند و از این نظر خودکفا هستند، اما هزینه‌های آنها رو به افزایش است. اگرچه این کشور ذخایر نفت و گاز فراوانی دارد، اما قیمت انرژی آن رو به افزایش است .در سال 2009 قیمت انرژی روسیه به سطح اروپا رسید و سال 2011 نیز به آن افزوده خواهد شد. انرژی تنها هزینه نیست، هزینه‌های نیروی انسانی در راس قرار گرفته و تورم یک مساله جدی است و در حال حاضر مساله ارزش ارزی نیز برای شرکت‌های روسی وجود دارد و حتی اگر توازن تجاری برقرار شود 50 درصد فولاد روسیه هنوز صادر خواهد شد. با توجه به اینکه، فولادسازان روسی بعنوان تولیدکنندگان فله‌ای شناخته شده‌اند، اما شرکت‌های روسی در جهان در زمره بهترین‌ها هستند و فولادسازی فله‌ای جایگاه خوبی نیست. کیفیت، خدمات و نوآوری در حال حاضر بسیار مهم‌تر است که هنوز راهی طولانی در پیش رو دارند .یک مشاور صنعتی می‌گوید: مساله فقط این نیست که آنها را ترغیب کنیم که در بالا قرار بگیرند، آنها در حال حاضر خارج از رتبه‌بندی هم هستند. حتی اگر تصمیمات صورت پذیرد آنها با خرابکاری به پایین‌ترین سطح نیز سقوط خواهند کرد .تغییر چارچوب فکری امری مشکل و شاید غیرممکن نیز باشد. به همین دلیل متال بولتن گزینه استکهلم از کرد که درخصوص شرکت‌ها مطالعات موردی انجام می‌شود که نشان دهد آیا آنها ایده درست و موثری دارند. به‌عبارت دیگر نه تنها فعالیت تجاری آنها درست و عقلانی است، بلکه برای پس‌از بحران نیز برنامه‌ریزی و پیش‌بینی کرده بودند که چگونه سرمایه‌گذاری کنند. خوشبختانه شرکت‌هایی که این شعار را دارند معتقدند باید در دوران خوشی به فکر دوران ناخوشی نیز بود. اولین گزینه استکهلم نیز منتشر شده است. شرکت فولاد جی اف یی ژاپن به فکر این بوده و هست که در زمان رکود در بازارهای داخلی خارج سرمایه‌گذاری کند تا از بحران جان سالم بدر برد، اما دیگران نیز این کار را کرده‌اند.

منبع:روزنامه جهان اقتصاد